In Nootebooms Japan lees ik dat Hokusai elke dag, tot op late leeftijd, een tekening maakte. Hij gebruikte geen kant-en-klare inkt, maar sumi-e. Inkt die op een steen wordt gewreven, met water verdund, en met streken, met juiste kracht en snelheid, op het papier worden gezet. Dat is werken. Nu ik de notitie teruglees die ik maakte, zoek ik het boekje op, maar kan het niet vinden. Is het boek verdwenen? Ironisch, voor een verhaal over dagelijkse discipline.

Rituelen zorgen ervoor dat je vertraagt. Toch voer je ze uit. Of juist omdat ze je vertragen, voer je ze uit. Consistentie door vertraging.