Sinds 2009 fotografeer ik systematisch door Noord-Holland. Geen ansichtkaarten, maar het alledaagse: industrieterreinen, polders, havengebieden, nieuwbouwwijken, dorpsranden.
Het project volgt een grid: blok voor blok werk ik me door de provincie. Soms geïnspireerd, maar net zo vaak uit discipline, bij slecht weer, en zonder zin.
In de loop van december heb ik vaak weer wat tijd heb om de oplopende achterstand in het archief door te spitten en noordhollandfoto.nl aan te vullen. Werk, maar er zijn heel veel loze links op noordhollandfoto.nl die invulling kunnen krijgen.
Wat ik tegenkom
Ik fotografeer wat ik om me heen zie. Dit project geeft dat structuur: systematisch, via een grid.
Als je omgeving lelijk is, fotografeer dan het lelijke. Dat advies kreeg Eggleston ooit. Het ongewone in het dagelijkse, de schoonheid in het gewone of lelijke. Industrieterreinen, parkeerplaatsen, volkstuintjes, nieuwbouwwijken.
Sometimes my brain independently interviews itself on certain topics. This time, a background process researches what I think about photography as an artistic medium. I managed to grab it by the tail.
Will AI Kill Photography?
Do you think AI will, at some point, become better at taking pictures than humans, and photography will be dead?
I am not afraid of what will happen. Stronger, there will be a point in time when AI will be better at creating a particular kind of picture. But that is not as disastrous as photographers think it is.
The current capabilities of AI are vastly overrated. AI is still an aggregation of what is out there. There is no invention, no novelty. Will there ever be surprising novelty? Maybe. But would you be interested in it? I doubt it. For advertising, as illustration, but as art, that surprises and moves. I doubt it.
But suppose AI becomes better than us at taking pictures:
Keep making pictures anyway. People are still playing chess. It’s the process, dude. I guess each of us needs to consider why we are taking pictures in the first place. Do you really want to leave such an important activity to an AI?
It is our challenge to find something that AI can not do better than we can. It is our challenge to find something no one can do better than you, in general, as makers. AI capabilities would be a fantastic challenge to human creativity. We should embrace that challenge rather than be afraid of it.
Will things change? Yes. But we should not react with the same Luddite arguments as photographers did when digital photography emerged.
On Cropping and Creative Freedom
Something different: Do you crop your pictures?
Uninteresting question, and you will see why. Yes. I crop whenever I want to remove things from the picture I don’t like. I am not religious about cropping. Or applying whatever modification to the picture, in fact. If someone can make a lovely image from a photo by cropping everything except a single pixel, I am totally ok with that. Or when someone glues 273 images together to create a great picture, it’s totally fine.
Really, I am fearful of orthodoxies. You must… use 28mm for real street, apply golden rules, only photography at dawn/sunset/hard light/…, shoot from the hip/viewfinder, use layers/deadpan/… in your pictures, never crop, never pose, … Screw all that. Wolfgang Tilmans blew up low-res images to great pictures. David Hockney cut and glued images to create fabulous artworks. Even Elliott Erwitt cropped the hell out of his photos.
I don’t want to limit my creativity by any such orthodoxy.
The Finite Space of All Images
My brain is researching the creative border. On that … Lately, I was also thinking about the limited pixel space we operate in. Say our images are 1000 by 1000 pixels, that is 1 million pixels, but the size does not really matter. It could be a million by a million, that is not the point. Each pixel in the one-million-pixel space can have 256 different color values (or 16000; again, the exact number does not matter). Then the total number of possible pictures is 256^1000000 (256 to the power of 1000000). That is a lot, but it is a finite number of pictures. Think about that.
These pictures include everything we can photograph around us, at any moment in time. Everything we see today, tomorrow, any picture we take fits in that space. And anything that happened in the past. A portrait of Napoleon, the building of the pyramids, a Neanderthal, a dinosaur, the Earth being hit by a giant meteor, everything.
I am only orthodox about trying not to be orthodox.
For the record: foto’s gemaakt in Badhoevedorp en Sloten voor een paar blokjes van het Noord-Holland project. Uit discipline meer dan zin of inspiratie, want het was koud en er stond een ijzige wind.
Eerst langs Van Beek Art Supplies. Fijne winkel, met specialistische spullen waarvan je het bestaan niet eens vermoedde. Gespecialiseerd papier, zeefdrukspullen, lange muren met verf- en inktvariaties, penselen, potloden, stiften. Ik zie een hake brush en speedball hand-baren.
Later hoor ik in een podcast dat er 100.000 beroepskunstenaars zijn in Nederland. Als je daar de hobbyisten bij optelt, snap ik de markt voor deze winkel.
Ik parkeer aan de noordkant van de zeesluizen en wandel fotograferend naar de overkant van het kanaal. Ik passeer de bewakers, die erop toezien dat geen auto’s van onbevoegden het bouwterrein van de sluizen oprijden. Schepen in de sluizen, schrijf ik nutteloos in mijn notitieboekje. En: De bewaker verveelt zich. Hangt in stoeltje bij slagboom.
Een klein autootje stopt naast me. Een grote vent met opgeschoren haar, in een wit pak met opgestroopte mouwen wurmt zich uit het autootje. Zijn armen zijn dik betatoeëerd. Hij helpt een dame in een witte bruidsjurk uit de auto. Aan de andere kant stapt een man uit met twee fotocamera’s over zijn schouder.
Ik maak een foto van het bruidspaar. De fotograaf draait zich woedend om.
‘Laat hem die foto wissen,’ zegt hij tegen de vent in het witte pak.
De bruidegom kijkt me aan, knipoogt en loopt door.
Het wordt snel donker.
Zaterdag. Oosthuizen.
Ik loop door het dorp richting het IJsselmeer. Het licht is laag en heeft een warme kleur, maar geen kracht. In Etersheim passeer ik het schooltje van Dik Trom. Cornelis Johannes Kieviet, schrijver van Dik Trom-boeken was hier hoofd van de school, lees ik op mijn telefoon.
Langs het IJsselmeer wordt de dijk verstevigd. Ik loop een stuk achter een man aan, die zijn hondje op dit bouwterrein uitlaat.
Langs de Etersheimer Braakmolen, ploeterend door de soppige weilanden, terug naar Oosthuizen.
Zondag. Bergen aan Zee.
Saaie dag, weinig licht. Geen idee of ik een goede foto heb gemaakt. Waarschijnlijk dus niet.
De afgelopen twee weken ben ik druk geweest met het inrichten van een expositie van mijn werk in de Bibliotheek van IJmuiden. Dat kostte natuurlijk weer veel meer tijd dan ik had ingeschat, maar ik ben wel tevreden over het resultaat. Het is een aardig consistente set beelden geworden die in de ruimte van de bibliotheek best goed tot hun recht komen.
Naar aanleiding van mijn bezoek aan het retrospectief op het werk van Chris Killip vorig jaar in Fotomuseum Den Haag, kocht ik het bij de expositie uitgegeven boek Chris Killip 1946 – 2020. Pas nu neem ik de tijd voor het lezen van de essays in het boek.
Eerder schreef ik over de foto’s die Chris Killip maakte van Ian Dury. Ik vroeg me toen af hoe de relatie tussen Ian Dury en Chris Killip tot stand was gekomen. Op het internet kon ik er niets over vinden. Nu blijkt dat de informatie in het boek bij de tentoonstelling te vinden was geweest. Chris Killip ontmoette Ian Dury al in de jaren zestig in Londen tijdens hun studie aan de kunstacademie, nog ver voor Dury met zijn Blockheads doorbrak. Jarenlang bleven ze vrienden.
Verder lezend stuitte ik op een stukje van Amanda Maddox, curator bij het J. Paul Getty Museum. Ze schrijft, John Berger parafraserend, dat fotografen – storytellers in algemene zin – ‘secretaries of death’ zijn, omdat ze het verhaal vertellen tussen het tijdelijke en het tijdloze. Dat klinkt belangrijk, maar het ik vind het een holle, zwaarwichtige en daarom irritante filosofie. Alles is te reduceren tot een strijd met de onvermijdelijke dood.
De foto’s van Killip zijn een uitzonderlijk fraaie, unieke creatie. Dat kan ook gewoon.
November 2022. Ik bezoek Huis Marseille voor Jochen Lempert en Nu Xuan Hua. Lempert, bioloog, koel, zeer analytisch, Duits. Nu Xuan Hua juist heel warm, kleurrijk, aaf en toe absurdistisch.
Huis Museum beschrijft het werk van Lempert als volgt:
De kunstenaar onderzoekt, verzamelt en categoriseert zijn onderwerpen als een wetenschapper, maar legt tegelijkertijd dieren, planten en micro-organismen vanuit een gelijkwaardig gezichtspunt vast. Zijn werk verkent de (soms verstoorde) relatie tussen natuur en cultuur en nodigt de toeschouwer uit om op zoek te gaan naar hun gedeelde herkomst. Met zijn benadering van de natuur wijst Lempert ons op de manier waarop de mens meestal voorop wordt gesteld in onze kijk op de wereld.
Na die esthetische onderdompeling loop ik terug door de stad, waar de realiteit voor zijn eigen absurdisme zorgt. Ik loop langs de Dam. De kans hier een bijzonder mens te spotten is groter dan waar ook. Een oudere dame met gouden engelenvleugeltjes op haar rug trekt mijn aandacht. Ze houdt een bord omhoog waarop staat geschreven ‘STOP THE SATANIC “AGENDA 2030”’. Het is geen probleem als ik foto’s van haar wil maken. Terwijl ik haar fotografeer, blijft ze telefoneren.
Thuis probeer ik uit te zoeken wat die satanische agenda 2030 is. Veel over zo’n satanische agenda valt er niet te vinden. Dan pas leg ik de link met de 2030 Agenda for Sustainable Development, als ik stuit op dit blogartikel over de profetieën en de 2030 agenda op de site van de Open Christian University, een Amerikaanse instelling.
Er is kennelijk een stroming, die zich christelijk noemt en aanstoot neemt aan de agenda van de Verenigde Naties die de aarde wil beschermen tegen de impact van de mens. Ik was altijd in de veronderstelling dat christenen de Bijbelse taak hadden om de schepping van hun god zorgvuldig te beheren. Daarom komt het me bizar voor dat de 2030 agenda wordt volgens in ieder geval de schrijver van het artikel op de site van de Open Christian University gezien als een stap in de richting van een gecentraliseerd wereldwijd systeem dat leidt naar één wereldmacht: de antichrist. Kennelijk deelt de dame op de Dam met de gouden engelenvleugeltjes het idee dat het beschermen van de aarde leidt tot de komst van de antichrist.
Toevallig schreef ik van de week nog een verhaaltje over complotdenkers. Je zou er bijgelovig van worden.
Ik lees de droom terug in mijn opschrijfboekje. Oktober 2022 zegt de notitie.
Ongeïnspireerd sjok ik langs het strand van Bergen aan Zee, dan terug naar het dorp. Loop binnen bij een tentoonstelling in het vredeskerkje. Hoog tegen de muur, op een krankzinnige plek, hangt een schilderij van mijn oom.
Ik rijd door naar Schoorl, doe een boodschap bij de supermarkt. Het klimduin is gevuld met toeristen en dagjesmensen. Ongeïnspireerd lummel ik rond met mijn camera. Ik heb zin in een patatje, maar niet in de lange rij voor de snackbar. Bij de patatkraam op de parkeerplaats heeft een dame met een geel hoedje en een paarsblauwe bloemetjesjurk een enorme hoeveelheid Vietnamese loempia’s besteld. De glimlachende Vietnamees heeft zijn handen vol aan de groeiende stapel gefrituurde loempia’s. De vrouw houdt een enorme Ikea tas open.
Via Camperduin rijd ik naar Petten, over de lijnrechte weg langs de Hondsbossche zeewering.
Bij Petten word ik wakker in een boerderij. In het grasveld naast de boerderij is een enorm schip geparkeerd. Ik wandel naar Petten, eet een patatje, wandel terug en bekijk het schip in de tuin van de boerderij. Het schip wordt bemand door verfletste poppen met zwarte kraalogen in grijze gezichten.
In de wei langs een onaanzienlijk polderweggetje staat een wit paard van Rob Scholte. Even verderop staat een echt paard, een schimmel. Ik probeer een foto te maken van het echte paard en het kunstpaard. Loop een stukje door naar een vervallen schuurtje. Uit het dak van het schuurtje steekt een maaiveld van verroeste schroeven. Schuurtje, paard van Rob, schimmel, ik probeer ze te combineren in een foto. Langs de dijk komt een meisje met een paard aan de hand naar me toe lopen. Meisje ook erbij. Is het een foto? Een droom? Ik weet het zo net nog niet.
Does it matter if you read a photobook from left to right, as we are accustomed to in the West, or from right to left? Like in Japan? Tatsuo Suzuki’s book The Sound of Waves made me wonder when I found the imprint page in the back of the book, contrary to my expectations. So I read the book in both directions (do you ‘read’ a photobook?) and found from left to right seemed the best way to experience the sequence of pictures.
The book’s title, ‘The Sound of Waves’, is so to the point. You hear the waves crashing on the beach, the sound of a band playing live in a bar, fireworks, protests in the streets, rain, the noise of a crowded city, and trains arriving at a station.
Tatsuo’s book follows a tradition of Japanese black and white photography with grainy, sometimes blurry pictures, close-ups, dense pages with little place to rest – the white space between the images is black, drawing the viewer into the book. I see Eyes everywhere, the sad eyes of the models, eyes in the crashing waves. Tatsuo Suzuki drags us through a rough night in a hectic rhythm, and we finally reach dawn (reading left to right). On the last crash of waves, the sun melts away the gloom, with care.
It’s a sensory experience Tatsuo creates. It is a coming and going of the sea, breaking waves, street smells, people marching, yelling, the sweat and sound of a fierce drummer, nearby, traffic, wailing wind, the noise of the sea, murmuring crowd, a highway, more noise.
Vorige week had ik een afspraak in IJmuiden om af te stemmen over mijn tentoonstelling in de bibliotheek. Ik maakte van de gelegenheid gebruik om een rondje door het havengebied te lopen. Het valt me opeens op dat het havengebied van IJmuiden een beetje zijn ruwe uiterlijk begint te verliezen. Op een stuk braakland bij het Sluisplein verrijst een appartementencomplex. De sluizen zelf zijn vernieuwd en hebben veel van hun betonpatina verloren. Het oude Havengebouw aan de Halkade is gesloopt. In het dal bij de Margadantstraat is een bedrijventerrein gebouwd. Gelukkig heeft het oude pakhuis op de hoek van de 4e Havenstraat, waarin nu Kapteijn zit, de dreiging van sloop doorstaan en is het bij een verbouwing gebleven.
Ik denk even dat ik lijd aan aan wat in het Engels met de term Industrial Nostalgia wordt aangeduid, en waarvoor ik geen Nederlandse vertaling kan vinden (en waarvoor vreemd genoeg nog geen Wikipedia-artikel bestaat). Maar nostalgie suggereert echter een emotie, maar het gaat mij er meer om dat zo weinig mogelijk van dit typerende unieke beeld verdwijnt en niet is vastgelegd voor het plaatsmaakt voor een vooralsnog onduidelijke typologie.
