Uit het archief: Mahler, Myung-whun Chung en het Kroketje bij Smullers

In 2022 bezochten we het kerstconcert in het Amsterdamse Concertgebouw. X keek haar ogen uit. Voor iemand uit de provincie was de grote stad met al zijn diversiteit een wereld van verschil. Ze verwonderde zich over tattoos, piercings en de veelheid aan huidskleuren.

De Vijfde van Mahler: een zaal vol grijs haar

In het Concertgebouw zelf werd de Vijfde Symfonie van Mahler ten gehore gebracht. Een traditie. Hier geen tattoos, piercings of donkere mensen. Een zaal vol witte mensen met grijs haar. Ik maakte foto’s.

We waren een van de eersten in de zaal en namen plaats op het podium, achter het orkest. Een stevig gebouwde bassist was zijn vingers al warm aan het spelen. Geluidloos had hij de symfonie al doorlopen, terwijl zijn collega’s één voor één het podium betraden.

Kerstconcert Concertgebouw Amsterdam 2022 5e van Mahler

De tovenaar Myung-whun Chung

Myung-whun Chung, de Zuid-Koreaanse dirigent, zo las ik later pas, dirigeerde als een tovenaar. Vooral het eerste half uur van het concert was overdonderend. Ik merkte dat ik de hele tijd geconcentreerd had zitten luisteren en kijken hoe de man het orkest bespeelde.

De ovatie na de symfonie was enorm en welgemeend. Het publiek was ongekend wild voor een klassiek publiek. Myung-whun Chung voerde een ontroerend ritueel op waarbij hij alle orkestleden afging en ze bedankte voor hun inzet.

Het contrast: van ovatie naar Smullers

Buiten was het koud en nat. Met de tram terug. Een kroketje bij Smullers op het station. Wat een contrast.

Het krantengevoel van Rob Schouten

In de trein terug las ik het essay Het krantengevoel van Rob Schouten. Het leest als geschiedenis en je ruikt de papieren krant, die ik alleen nog bij mijn moeder zie liggen. Wij hebben een krant op de iPad. Ik lees hem niet veel, beducht voor de noodzakelijke urgentie en sensatiezucht van kranten, inclusief de zichzelf respecterende kwaliteitskranten. Noodzakelijk vanwege de lezersaantallen.

Ik mijd kranten, net zoals ik nieuwsrubrieken en praatprogramma’s op televisie mijd: om hun onverteerbare, door kijkcijfers gedreven sensatiedrift.

Misschien later, als ik een zee van tijd en een dikkere huid heb, kan ik weer eens de krant lezen. Als die dan nog bestaat.

Kerstconcert Concertgebouw Amsterdam 2022 5e van Mahler

Consistentie door vertraging: Over Hokusai en dagelijks tekenen

In Nootebooms Japan lees ik dat Hokusai elke dag, tot op late leeftijd, een tekening maakte. Hij gebruikte geen kant-en-klare inkt, maar sumi-e. Inkt die op een steen wordt gewreven, met water verdund, en met streken, met juiste kracht en snelheid, op het papier worden gezet. Dat is werken. Nu ik de notitie teruglees die ik maakte, zoek ik het boekje op, maar kan het niet vinden. Is het boek verdwenen? Ironisch, voor een verhaal over dagelijkse discipline.

Leeuw - pentekeing door Hokusai

Rituelen zorgen ervoor dat je vertraagt. Toch voer je ze uit. Of juist omdat ze je vertragen, voer je ze uit. Consistentie door vertraging.

Hoofdkussenboekjes

Dat valt dan weer tegen: het boekje van Nooteboom over Japan dat ik cadeau kreeg, blijkt een bundeling van verhalen die ik al eerder las in andere boeken van hem.

Desalniettemin lees ik weer met interesse over het hoofdkussenboek van Sei Shonagon.

Een hedendaags hoofdkussenboek, je draagt het bij je om erin te schrijven zodra je je even kunt terugtrekken. Of, zoals ik, een half uurtje in de ochtend, voordat de dagelijkse beslommeringen losbarsten. Ik heb een rij kussenboekjes. Ik schreef al eerder over mijn notitieboeken.

Austin Kleon schrijft grappig over zijn notebook-rituelen en gunt ons een kijkje in zijn notitieboeken.

Hier een kijkje in de mijne: eentje uit 2017 en eentje uit 2009.

Notitieboek uit 2017 met handgeschreven notities en schetsen
Notitieboek uit 2009 met dagelijkse observaties

A habit of weird

Kevin Kelly’s Advice for Living staat hier vol mee:

Prescription for popular success: do something strange. Make a habit of your weird.

Do more of what looks like work to others but is play for you.

En meer selective ignorance:

Ignore what others may be thinking of you because they aren’t thinking of you.

De kracht van selectieve onwetendheid

man in een museum kijkt op zijn telefoon - foto niek de greef

Er is een interessante logica te vinden in de Buddhist Noble Truths. Ik parafraseer:

Suffering is caused by desire, attachment, and general craving. Eliminating craving reduces our suffering.

Verlangen neemt af door de oorzaak ervan weg te nemen. Onwetendheid is de hoofdoorzaak. Onwetendheid is een diepgewortelde cognitieve en perceptuele blindheid die ervoor zorgt dat wezens de werkelijkheid verkeerd interpreteren.

Onwetendheid is een interessant woord als je deze context in ogenschouw neemt. Er is onwetendheid in de zin van niet weten, wat de negatieve connotatie heeft van dom zijn, en onwetendheid in de zin van negeren of geen aandacht schenken.

We kunnen dingen negeren die we willen bezitten, interesses negeren die we hebben, zodat we ons kunnen concentreren op de essentiële dingen, en dingen negeren die we denken te moeten weten – waardoor we de meest letterlijke vorm van onwetendheid bereiken. Deze daad van selectieve onwetendheid kan bevrijdend werken en ons bevrijden van de last van onnodige informatie.

Dit concept van onwetendheid kan ook positief worden geherformuleerd als ‘selectieve onwetendheid’: kiezen waar je je op concentreert en wat je negeert om mentale rommel en lijden te verminderen.

Focus en onwetendheid

In onze ambities vergelijken we onszelf met anderen. We observeren en benijden hun prestaties en oordelen. Geen van beide is nuttig.

Robert Greene schrijft in Mastery over hoe de meesters in hun vakgebied – de mensen over wie hij in zijn boek schrijft – zich concentreerden op hun sterke punten. Deze focus op persoonlijke sterke punten geeft hen kracht en het vertrouwen om hun doelen na te streven.

…ignore your weaknesses and resist the temptation to be more like others. Instead… direct yourself toward the small things you are good at.

man jogging on deserted island - foto niek de greef

In Advice for Living deelt Kevin Kelly zijn wijsheid over zorgen over de mening van anderen:

Ignore what others may be thinking of you because they aren’t thinking of you.

Aandacht, media en onwetendheid

In de wereld van vandaag zijn we verslaafd aan nieuws. Als we naar het nieuws kijken, voelen we ons machteloos tegenover de daden van een klein aantal slechte mensen. We verlangen naar beter nieuws, meer updates. Nieuwsagentschappen reageren net als sigarettenfabrikanten: ze stemmen hun producten af op onze verslavende behoeften met een negatieve inslag, sensationele koppen en continu breaking news.

Oliver Burkeman overtuigt ons in Four Thousand Weeks: Time Management for Mortals dat de media onze aandacht stelen:

The unsettling possibility is that if you’re convinced that none of this is a problem for you-that social media hasn’t turned you into an angrier, less empathetic, more anxious, or more numbed-out version of yourself-that might be because it has. Your finite time has been appropriated without your realizing anything’s amiss.

We zijn verslaafd. Maar we kunnen onszelf helpen door onwetendheid na te streven. We kunnen meldingen negeren en uitschakelen, en minder vaak nieuwsbronnen raadplegen.

Misschien zijn we beter af met een nieuwsbron die niet gedijt op actualiteit, maar op een langetermijnperspectief. Dat zal niet gratis zijn, want het is niet onze aandacht die voor deze diensten betaalt, maar de waarde die ze bieden voor ons geluk, waarvoor we in ruil daarvoor geld betalen. Deze verschuiving in perspectief kan geruststellend zijn, wetende dat we onze aandacht investeren in iets dat er echt toe doet.

Neil Postman on Huxley and Orwell: the feelies, the orgy porgy, and the centrifugal bumblepuppy

In Amusing Ourselves to Death, Neil Postman discusses the consequences of a culture transitioning from orality to literacy to visual media.

The number of hours the average American watches TV has remained steady, at about four and a half hours a day, every day (by age sixty-five, a person will have spent twelve uninterrupted years in front of the TV).

The Internet and smartphones have shifted the focus from TV to the Internet, but not the totaltime spent on these media.

Postman looks at the great literary dystopians Orwell and Huxley, who must have foreseen such developments and the dangers they bring along.

Orwell warns that we will be overcome by an externally imposed oppression. But in Huxley’s vision, no Big Brother is required to deprive people of their autonomy, maturity and history. As he saw it, people will come to love their oppression, to adore the technologies that undo their capacities to think.
…
What Orwell feared were those who would ban books. What Huxley feared was that there would be no reason to ban a book, for there would be no one who wanted to read one.
…
Orwell feared those who would deprive us of information. Huxley feared those who would give us so much that we would be reduced to passivity and egoism. Orwell feared that the truth would be concealed from us. Huxley feared the truth would be drowned in a sea of irrelevance. Orwell feared we would become a captive culture. Huxley feared we would become a trivial culture, preoccupied with some equivalent of the feelies, the orgy porgy, and the centrifugal bumblepuppy. As Huxley remarked in Brave New World Revisited, the civil libertarians and rationalists who are ever on the alert to oppose tyranny “failed to take into account man’s almost infinite appetite for distractions.”

Zie ook

John Gray – Straw Dogs – Gray pushes on: consciousness isn’t just shaped by media, it’s a media byproduct.

Agenda 2030 dame – Huxley’s “man’s infinite appetite for distractions” in action.

The Blob: No-Face as a Mirror to Billionaire’s Greed

A blob has no sense of self. All it knows is that it must become bigger. Our world is full of self-centered blobs.

The blob is in pain. The movie Spirited Away features a character similar to a blob: No-Face. No-Face wants attention, so he swallows the bathhouse employees. In the process, he adopts all the negative traits of those he consumes. No-Face becomes an arrogant, disgruntled, and selfish monster.

The amorphous blobs of this world — large organizations and individuals — want our attention. And there is never enough of it. Driven by attention mania and the temporary satisfaction that these blob gets from power and prestige, the blob keeps eating. It clings to everything around it in a meaningless and frenetic way.

The blob doesn’t like being told not to eat just anything. This gets the blob angry and mean because the blob needs to grow. Then, the blob deploys his soldiers. An army of dependents, frightened to the bone followers, is deployed to ensure that the blob can continue to grow. All work for the benefit of the blob.

In Spirited Away, No-Face offers gold to make the creatures around him like him. The creatures accept the gold and obey the blob. But when Chihiro refuses the gold yet is kind to him anyway, No-Face becomes so upset and confused, and sick of himself, that he vomits up everything he has swallowed. Only then does he find a balance in his existence—an existence in which he does not always want to devour others. No-Face turns into a humble being.

Let’s feel sorry for the No-Faces of this world. The pitiable CEOs are morbidly seeking attention. These No-Faces use their money, business, wives, and children—everything to get attention.

But no one likes them. No-Face is a nasty, selfish creature that lives a terrible life of eternal dissatisfaction. They can’t be helped. They can only help themselves and puke out everything they have swallowed.

Creative Mornings’ list of interesting blogs

This is an awesome source of great blogs by the people from Creative Mornings.

https://creativemornings.com/blog/blog-roll

Creative Mornings is an initiative of Tina Roth Eisenberg, a.k.a. SwissMiss, who has an interesting blog herself, called swissmiss.

Respect voor opgestapte NSC-fractieleden

Een paar dagen geleden sprak ik hier mijn onbegrip uit over NSC-leden die een kabinet blijven steunen dat racisme tolereert. Ik noemde specifiek Rosanne Hertzberger, iemand die ik hoog had zitten en waarvan ik niet begreep hoe zij de gang van zaken konden tolereren zonder met zichzelf in conflict te komen.
Vandaag hebben Femke Zeedijk en Rosanne Hertzberger hun kamerlidmaatschap voor NSC opgezegd omdat ze niet langer hun steun aan deze regering kunnen geven. Respect.

Van Vroonhoven zegt: “We zitten in een moeilijke samenwerking”, erkende ze, “maar er is een goede mood” (nos.nl).

Op 23 november is het ledencongres van deze partij. Ik verwacht dat de leden minder in een goede mood zullen zijn en de overgebleven kamerleden zullen aansporen ook hun medewerking aan een racistisch kabinet op te zeggen. Zelfs als dat betekent dat er verkiezingen kunnen komen waarbij de partij een groot deel van haar zetels zal verliezen. Want belangrijker dan de omvang van een zichzelf respecterende partij is haar integriteit.

Exploring Unusual Facts: My Personal Favorites

I am currently reading Uncommon Knowledge, a publication from The Economist. Apparently, I have a weakness for unusual facts. Time for a brief egocentric list of my nerdy interests.

In my browser, I have a bookmark with a link to a random Wikipedia article (or I use Wikiroulette). I regularly read Cory Doctorow’s This Day In History posts on his Pluralistic blog.

I also enjoy podcasts that share unexpected knowledge. Examples include No Such Thing As A Fish, Today in History, Tell Me Something I Don’t Know, and Oh What A Time. This American Life and Revisionist History also fit well in this category.

I love books that pull me down the rabbit hole. Some favorites include At Home and A Short History of Nearly Everything by Bill Bryson. I also enjoy the books of Dutch writer Boudewijn Büch, which are full of facts about all kinds of things, such as small islands, The Anthropocene Reviewed by John Green and the non-fiction works of Cees Nooteboom. A starter kit for enthusiasts.